Jak ludzie na różnych poziomach rozwoju ego mogą odnosić się do coachingu jako perspektywy rozwojowej ( poziomy rozwoju ego według Susan Cook Greuter )
Ludzie na 3 pierwszych poziomach Self -Centric, Group – Centric, Skill – centric mogą odbierać coaching jako skomplikowaną teorię, zbyt kompleksową do zastosowania w praktyce. 3 pierwsze poziomy ego rozwoju nieufnie podchodzą do wszelkich rozwojowych perspektyw.
- Poziom Self – Centric ( skoncentrowany na sobie) nastawiony jest na własne bezpieczeństwo, zaspokojenie swoich potrzeb i natychmiastowe możliwości. Charakteryzuje się słabą samo- kontrolą, postrzega źródło szczęścia jako zewnętrzne, wszelkie zasady traktuje jako ograniczenie, odbiera feedback jako atak, nie ma zaufania do innych i zakłada, że inni też mu nie ufają, nie bierze żadnej odpowiedzialności za rezultaty. Dzieli świat na ja i cała reszta. Poziom Self – Centric może wykorzystać coaching do chwalenia się wiedzą.
- Poziom Group -Centric ( skoncentrowany na grupie) nastawiony jest na społecznie oczekiwane zachowanie i pochwałę, potwierdzenie od innych. Poczucie ” ja „ na tym poziomie pochodzi od grupy ( tradycyjne wartości). Zasady i społeczne normy są przestrzegane dla ochrony statutu członka grupy. Dzieli świat na my i oni. Poziom Group Centric może zgodzić się na coaching, żeby zadowolić przełożonego, eksperta.
- Poziom Skill – Centric ( skoncentrowany na specjalizacji, procedurach i efektywności) następuje na tym poziomie przesunięcie z połączenia z grupą ( tradycyjne wartości) do połączenia z grupą ekspercką. Wciąż poziom ten szuka potwierdzenia od grupy ( tradycyjne wartości), ale szuka też przewodnictwa i potwierdzenia od nowej eksperckiej grupy. Poziom ten koncentruje się na procedurach i wiedzy z zakresu swojej ekspertyzy. Wierzy w ważność swojego „ rzemiosła” i jego know- how staje się centralnym punktem tożsamości. Problemy i dylematy mają swoje gotowe odpowiedzi w autorytarnych źródłach ( książki, instrukcje, prawo, autorytety). Poziom skill – centric polega na ustalonych wyjaśnieniach i procedurach i broni się przed kwestionowaniem profesjonalnej wiedzy. Poziom Skill – centric może kwestionować zasadność i wiarygodność coachingu, na tym poziomie jednostka odnosi się z brakiem zaufania do wszelkich rozwojowych perspektyw i mocno broni swojego „ stylu”.
- Poziom self – determining ( skoncentrowany na rezultatach, efektywności, celach, sukcesie ) w większości społeczeństwach ludzie na poziomie skill – centric i self- determining są odpowiedzialni za bieżące sprawy w organizacjach. Poziom skill – centric skoncentrowany jest na poprawnym wykonaniu pracy a self – determing na osiąganiu celów i sukcesie, ich determinacja i energia inspiruje pozostałych. Ludzie na tym poziomie są otwarci na naukę i odkrycia, chętnie przyjmują feedback, szczególnie gdy ten może przybliżyć ich do celu. Może oponować przed feedbackiem, który kwestionuje wierzenia w ramach, których działa i funkcjonuje. Ludzie na tym poziomie głęboko wierzą w naukowe zasady , przyczynę – skutek i obiektywną rzeczywistość. Z ich punktu widzenia naturalny świat, włączając zachowanie ludzi, jest zarządzane przez przewidywalne wzory i prawa. Poziom self- determining wykorzysta coaching to poprawy własnego działania i produktywności. Zaczynając od tego poziomu feedback przyjmowany jest jako użyteczny.
- Poziom self – questioning ( skoncentrowany na relacji ja i inni, interakcji „ ja” w systemie). Poziom self- questioning to pierwszy, wczesny poziom myślenia postkonwencjonalnego co wyraża się w braku automatycznego podporządkowania się uzgodnionej rzeczywistości i wzorcom zachowania. Na tym poziomie następuje zmiana perspektywy, postrzegania obiektywnej natury rzeczywistości. Ludzie na tym poziomie to absolutni relatywiści, nie uznają żadnej absolutnej prawdy. Podkreślają redukcjonistyczne podejście nauki wydobywając na światło dzienne ukryte społeczne i kulturalne założenia. Jednostki na tym poziomie z ciekawością podejdą do coachingu. Zdolność na tym poziomie do kwestionowania założeń i systemu może wspierać cały proces coachingowy. Wiedza coachingowa na tym poziomie może stać się metodą do „ niszczenia” wierzeń innych.
- Poziom self – actualizing ( własny, indywidualny, sposób widzenia i interpretowania rzeczywistości biorąc pod uwagę inne perspektywy i współzależność licznych systemów) To pierwszy poziom, który jest w stanie rozpoznać własną drogę rozwoju przez kolejne poziomy ( rozwoju ego) i połączyć się z poprzedzającymi poziomami, rozpoznając je jako części siebie. Inni odbierani są ze współczuciem ( w sensie współodczuwania) i zrozumienie dla ich ograniczeń ( związanych z poziomem rozwoju na którym się znajdują). Ludzie na tym poziomie rozwoju potrafią skutecznie porozumieć się z jednostkami na wcześniejszych poziomach dostosowując przekaz i styl do ich poziomu. Poziom self – actualizing potrafi rozsądzić wśród rywalizujących opinii i wierzeń, opierając się na jakości i ważności argumentów i wybrać jedną dla optymalnej skuteczności. Ludzie na poziomie self- actualizing dbają o transformacje ludzi i organizacji, szukają dynamicznych modeli, które stawiają na ciągłą naukę i długoterminowe przemyślenia i plany. Osoby na tym poziomie będą zafascynowane coachingiem, własnym rozwojem. Coaching może wiele wyjaśnić i odkryć puzzle, które do tej pory nie zostały ułożone. Coaching pomaga osobom na tym poziomie odkryć drogę do pełnego potencjału, odkryć wyzwania, które na nie czekają. Feedback na tym poziomie wykorzystywany jest do badania cienia i martwych pól celem ich integracji.
7/8 Poziomy Constuct – aware i Unitive mogą odbierać coaching jako narzędzie do zmiany, transformacji ludzi i organizacji.
Opis własny przygotowany na podstawie badań i prezentacji Susan Cook Greuter, the MAP institute. Celem opisu jest uzmysłowienie, że możemy się rozwijać, że rozwój jest dostępny nam wszystkim, ale możemy tej możliwości nie zauważać.
Elżbieta Rogalewicz 